Gezond perfectionisme is als je jezelf op een respectvolle manier uitdaagt, je bent trots op jezelf, je kunt genieten van wat je hebt gedaan en daarvan uitrusten. En daarna kun je jezelf weer uitdagen voor iets nieuws op je eigen tijd.
Ongezond perfectionisme is als je hoge eisen stelt aan jezelf en aan je omgeving, je nooit tevreden bent over je prestatie, je je steeds zorgen maakt over de mate van presteren en je hiervan voortdurend stress ervaart.
Je kunt dit herkennen aan dat je blijft hangen in steeds schuldgevoel, je overmatig veel aandacht hebt voor je vermeende mislukkingen, je jezelf kleineert en afhankelijk bent van deze negatieve zelfevaluatie.
De gevolgen die je hiervan kunt ervaren, zijn dat je je waardeloos kunt voelen, jezelf als niet goed genoeg kunt ervaren.
Dit kan zich uiten in :
- Je emoties: ongerustheid, bezorgdheid, nerveus gedrag, stress, somber, verdrietig.
- Mentaal: matige concentratie, cirkelgedachtes en zelfkritiek.
- Fysiek: slapeloosheid, overmatige spierspanning, maagklachten.
- Sociaal: isolement of juist alles in groepen onder controle willen houden.
- Gedrag: je doet alles zeer grondig, dit kost heel veel tijd, je blijft maar schaven.
- Interesses: beperkt interesse gebied, weinig tot geen activiteiten die tot rust en ontspanning leiden.
Perfectionisme wordt als een houvast gezien, een overlevingsstrategie, een beschermingsmechanisme. Er zit vaak pijn en gekwetstheid onder waarvan je je niet altijd bewust bent. Belangrijk om te onderzoeken is:
- Welke betekenis heeft dit gedrag, dit perfectionisme, voor mij.
- Wanneer zet ik het in?
- Waar helpt het tegen?
- Wat onderdruk ik ermee?
Als je gaat zien dat perfectionisme een koppeling heeft met de pijn die je eigenlijk ervaart, dan komt er bewustzijn en pas dan is het ook mogelijk om je perfectionisme te laten afnemen.
De ijsberg van McClelland laat het mooi zien.
Het zichtbare en bewuste deel, gedrag, kennis en vaardigheid is wat je laat zien naar de buitenwereld. Dit is dus ook het perfectionisme dat je laat zien.
Het onzichtbare deel, onder de oppervlakte, daar dien je juist bewustzijn op te krijgen.
Welke overtuigingen heb je en welke kreeg je mee van je ouders? Hoe kijk je naar jezelf, wat zijn je normen en waarden en wie ben je diep van binnen echt?
En wie wil je zijn?
Zonder dat je het perfectionisme nodig hebt om houvast aan te hebben en je dus steeds meer en meer echt jezelf kunt zijn.