In de loop van de jaren heb ik een andere visie op burn-out ontwikkeld dan de meestal reguliere benadering. Daarin wordt een burn-out vaak gerelateerd aan overbelasting op het werk. Het is dan een specifieke stress reactie of toestand van overspannenheid die te maken heeft met de werksituatie.
"Je wordt niet meer de oude, zoals voor je burn out. Maar waarschijnlijk wil je dat niet eens meer."
Relatie burn-out en onverwerkte traumatische ervaringen
Er bestaat een samenhang tussen chronische stress en lichamelijke symptomen. Veel mensen denken dat chronische stress een gevolg is van onze leefwijze, wat ook waar is. Maar dat er een directe relatie is met onverwerkte traumatische ervaringen is veel minder bekend. Toch is het eigenlijk logisch. Onverwerkt (vroegkinderlijk) trauma laat sporen na die ons zelfbesef, onze autonomie, onze relaties met andere mensen en met de wereld om ons heen beïnvloeden.
Kans op een Burn-out
Iedereen kan te maken krijgen met een burn-out. Harde werkers, doorzetters, perfectionisten, mensen die hooggevoelig (HSP) zijn, een te grote betrokkenheid of groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben. Het komt in alle beroepsgroepen en op verschillende leeftijden voor. De laatste jaren neemt het aantal jonge mensen, twintigers, toe in het krijgen van een burn-out.
Uitputting
Burn-out wordt gezien als een extreme uitputting, zowel geestelijk, emotioneel als lichamelijk. De mate van uitputting is voor iedereen weer verschillend. Naast de factor werk (situatie) kan het ontstaan als gevolg van: persoonlijkheid, (vroeg kinderlijk) trauma, echtscheiding, overlijden naaste, verlies van werk of gezondheid.
De accu is leeg
Uitputting: men kan letterlijk geen energie meer vinden om werk of andere activiteiten te verrichten. Iedere gevraagde actie lijkt er een te veel. Een burn-out kan zich plotseling openbaren, maar is meestal een gevolg van langdurig over grenzen gaan. En daarbij onvoldoende “bijtanken”.
De normaal beschikbare energie wordt tot de bodem gebruikt en in plaats van dan rust te nemen, gaan mensen door en gaan (onbewust) over op de reserve voorraad.
Als je te lang doorgaat, raakt ook die op en kan letterlijk plotseling het licht uit gaan. Je kunt dan ineens niets meer. Vergelijk het met het uitvallen van een noodaggregaat of autorijden met een gaatje in de benzinetank.
Aan de buitenkant hoeft er niets zichtbaar te zijn van een burn-out, wat tot onbegrip kan leiden bij bv bedrijfsarts, werkgever of omgeving. Ook van binnen kan het een tijd duren voordat het besef doordringt: wat is er aan de hand?
Kenmerken burn-out
- Geen energie
- Slaapproblemen en uitgeput wakker worden, veel piekeren en malen
- Lusteloosheid en initiatiefverlies
- Moeite met concentreren en vergeetachtigheid
- Besluiteloosheid en moeite met onderscheiden van hoofd en bij zaken
- Fouten maken in het werk.
- Prikkelbaar
- Emotionele labiliteit, snel ontroert, blij, driftig, angst, paniek geïrriteerd, huilbuien, somber, depressieve gevoelens
- Stressklachten
- Hoofdpijn
- Spierpijn
- Duizeligheid
- Problemen met de spijsvertering
- Door verminderde weerstand snel ziek
- Onzekerheid, minderwaardigheidsgevoelens, negatief zelfbeeld
- Verlies van zin in seks.
Herstel
In de therapie is er aandacht voor hoe het werkelijk met je gaat. Voorzichtig en in alle veiligheid kun je dan weer gaan voelen wat er niet gevoeld mocht worden, wat je (onbewust) weggestopt hebt. Door dit weer toe te laten is het minder nodig om te hard te werken, de lat te hoog te leggen en jezelf uit te putten. Je leert gemakkelijker nee te zeggen van binnen uit, je energie te managen en minder vanuit je hoofd te leven.
Je wordt niet meer de oude, zoals voor je burn out. Maar waarschijnlijk wil je dat niet eens meer.